مهاجرت | اقامت | اخذ پاسپورت

سه واژه گذرنامه، پاسپورت و ویزا از مهم‌ترین مفاهیم در سفرهای خارجی محسوب می‌شوند، ولی معمولاً مفهوم آن‌ها با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شود.

پاسپورت یا گذرنامه چیست؟

ابتدا در مورد تفاوت گذرنامه با پاسپورت باید اشاره کرد که هر دو واژه دارای مفهوم یکسانی هستند و درواقع، گذرنامه معادل فارسی برای پاسپورت (Passport) است. البته هر دو واژه در مکاتبات و محاوره به کار می‌روند.

 گذرنامه یا پاسپورت نوعی شناسنامه بین‌المللی است که دولت‌ها برای سفر یا اقامت اتباع کشور خود در خارج از مرزهایشان صادر می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، پاسپورت سندی است که نشان‌دهنده مجوز خروج شهروندان از کشور است و مدرکی دال بر حقوق و امنیت شخص در قلمرو کشورهای دیگر (به معنی مقبولیت آن شخص از طرف کشور مبدأ) محسوب می‌شود. نکته قابل‌توجه اینکه پاسپورت دارای ریشه تاریخی است و برای نخستین بار در حدود ۴۵۰ سال پیش از میلاد مورداستفاده قرارگرفته است. بنا بر عهد عتیق (تورات) نحمیا از یهودیان شناخته‌شده که در کاخ شوش مباشر اردشیر یکم هخامنشی بود، برای سفر به یهودیه از اردشیر یکم نامه‌ای دریافت می‌کند تا تضمینی برای به‌سلامت عبور کردن از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان باشد. تفاوت ویزا با گذرنامه در بیشتر کشورهای جهان پاسپورت به شکل دفترچه کوچکی است که جلد آن ممکن است به رنگ قرمز، سبز، آبی و... باشد. جلد گذرنامه‌ ایرانی به رنگ زرشکی است و نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران به رنگ طلایی روی آن درج‌شده است. همچنین، کلمه گذرنامه به فارسی و عبارت Islamic Republic of Iran و Passport در زیر آن نوشته‌شده‌اند. در صفحه مشخصات نیز اطلاعاتی از قبیل شماره گذرنامه، نام و نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ و محل تولد و... به دو زبان فارسی و انگلیسی درج‌شده‌اند. گذرنامه ایرانی دارای ۳۲ صفحه است و به‌جز دو صفحه اول مربوط به‌عکس و مشخصات، سایر صفحه‌ها برای ثبت مهرهای ورود و خروج یا برچسب‌های ویزا اختصاص دارند. گذرنامه ایرانی در سه نوع عادی، خدمت و سیاسی صادر می‌شود.

انواع گذرنامه ایرانی

انواع گذرنامه ایرانی گذرنامه طبق قانون سه نوع گذرنامه در ایران وجود دارد: گذرنامه عادی (توریستی) گذرنامه‌ای که به شهروندان هر کشور اعطا می‌شود. با استفاده از این گذرنامه می‌توان برای مقاصد گردشگری، تحصیل و تجارت به خارج از کشور مسافرت کرد. گذرنامه دیپلماتیک این نوع گذرنامه به دیپلمات‌ها و مقام‌های سطح بالای سیاسی اعطا می‌شود. گاهی اوقات سیاست‌های صدور ویزا برای دارندگان این نوع از گذرنامه با افراد عادی متفاوت است. گذرنامه خدمت این گذرنامه برای کارمندان دولت به‌منظور سفرهای کاری‌شان در نظر گرفته‌شده‌ است. قوانین مربوط به آن‌ها همانند گذرنامه‌های دیپلماتیک است. طبق ماده ۱۴ قانون گذرنامه، صدور گذرنامه عادی در ایران به عهده شهربانی کل کشور و در خارج از ایران نیز مأموران کنسولی یا سیاسی‌ عهده‌دار امور کنسولی خواهند بود.

اعتبار گذرنامه

گذرنامه نیز همانند بسیاری از مدارک شناسایی دارای مدت اعتبار است. در ایران بر اساس قانون، گذرنامه‌های جدید از تاریخ صدور ۵ سال اعتباردارند که فقط برای پنج سال دیگر می‌توان آن‌ها را تمدید کرد. افرادی که گذرنامه دارند، می‌توانند از آن برای سفر به کلیه کشور‌ها استفاده کنند؛ اما ممکن است در مواردی دولت سفر به کشوری خاص را ممنوع یا محدود کند که در این صورت باید بر اساس قانون عمل شود و ممکن است امکان سفر به آن کشور وجود نداشته باشد.

هزینه صدور گذرنامه

گذرنامه افرادی که قصد دریافت گذرنامه را دارند باید همانند سایر امور، مراحل اداری را پشت سر بگذارند. البته دریافت گذرنامه چندان کار دشواری نیست و می‌توانید با مراجعه به دفاتر پلیس+۱۰ یا همان خدمات الکترونیک انتظامی این کار را انجام دهید. در ابتدا، باید با پرداخت مبلغ هزار تومان (۱۰, ۰۰۰ ریال) فرم و شناسه گذرنامه را از دفتر پلیس+۱۰ دریافت کنید. بعد از انجام این کار باید دو فیش بانکی را به مبلغ‌های ۳۷, ۵۰۰ ریال و ۷۵۰, ۰۰۰ ریال به‌حساب شهرداری و نیروی انتظامی واریز کنید. واریز از طریق اینترنت، عابر بانک و فیش واریزی بانک به‌هیچ‌عنوان قابل‌قبول نیست و فقط از طریق دستگاه کارت‌خوان (POS) مستقر در دفاتر انجام می‌شود. البته هزینه درخواست صدور گذرنامه با احتساب هزینه پستی در دفاتر الکترونیک انتظامی مبلغ ۳۲۴, ۰۰۰ ریال است که از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان موجود در دفاتر دریافت می‌شود.

مدارک لازم برای صدور گذرنامه

کلیه متقاضیان برای دریافت گذرنامه باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند و البته باید توجه داشت که حضور فرد متقاضی گذرنامه (در همه رده‌های سنی) در دفتر پلیس+ ۱۰ ضروری است:

اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی با تائیدیه ثبت‌احوال برای کلیه متقاضیان

ارائه اصل آخرين گذرنامه در صورت معتبر بودن

یک قطعه عکس  ۴*۶ رنگی و جدید با زمینه سفید با در نظر داشتن شرایط زیر:
1-6 ماه از زمانی که تصویر ثبت شده، نگذشته باشد
2آقایان باید بدون کلاه و عینک عکس بگیرند و در تصویر نباید آرایش مو و محاسن داشته باشند یا از زیورآلات استفاده کنند. همچنین رنگ لباس با زمینه نباید یکسان باشد نباید لباس سفید رنگ باشد
۳بانوان باید باحجاب کامل و بدون آرایش عکس بگیرند و باید گردی صورتشان معلوم باشد
۴ دخترانی که بیش از ۶ سال سن دارند، باید عکسشان باحجاب کامل باشد

اجازه محضری برای افراد زیر ۱۸ سال از سوی پدر یا قیم قانونی

افرادی که سن بالای ۱۵ سال دارند باید شناسنامه عکس‌دار ارائه دهند

افرادی که سن کمتر از ۱۵ سال دارند باید گواهی اشتغال به تحصیل، دفترچه بیمه یا گذرنامه عکس‌دار ارائه دهند

افراد زیر ۶ سال باید به همراه ۱ قطعه عکس در دفتر پلیس+۱۰ حاضر شوند

بازنشستگان نظامی که ۵ سال از زمان بازنشسته شدنشان نگذشته، باید از حفاظت یگان مربوطه نامه‌ای را ارائه دهند

نظامیان شاغلی که قصد دریافت گذرنامه دارند باید نامه حفاظت یگانشان را ابتدا در دبیرخانه اداره گذرنامه ثبت کنند و سپس به دفاتر خدمات الکترونیک نظامی ارائه دهند

مدارک اختصاصی آقایان:

ارائه اصل و کپی کارت هوشمند پایان خدمت یا معافیت یا موافقت‌نامه سازمان وظیفه عمومی برای مشمولان

نکته: همان‌طور که گفته شد آقایان باید کارت پایان خدمات یا معافیتشان به‌صورت هوشمند باشد و افرادی هم که درخواست کارت هوشمند کرده باشند بعد از گذشت ۲۴ ساعت از زمان ثبت درخواست، می‌توانند با در دست داشتن برگ ثبت درخواست، به مراحل مربوط به گذرنامه اقدام کنند. نیازی به ارائه کارت پایان خدمت برای آقایانی که سنشان بیشتر از ۵۰ سال است، وجود ندارد. دانشجویان و دانش‌آموزان باید نامه‌ای را از محل تحصیلشان دریافت و به سازمان وظیفه عمومی تحویل دهند.

مدارک اختصاصی بانوان:

اجازه محضری همسر بانوان متأهل الزامی است و بندی جداگانه در فرم درخواست به همین منظور درج‌شده است. البته در خصوص بانوان مقیم خارج نیازی به اجازه محضری همسر وجود ندارد. بانوانی که همسرشان فوت‌شده باید اصل گواهی فوت یا اصل شناسنامه باطل‌شده را ارائه کنند و برای خانم‌های مطلقه نیز ارائه اصل طلاق‌نامه اجباری است. توجه داشته باشید افرادی که در خارج از کشور متولدشده‌اند، باید مدرک نحوه ورودشان را نیز برای دریافت گذرنامه ارائه کنند. افرادی هم که می‌خواهند گذرنامه‌شان را که بیش از یک سال اعتبار دارد، ابطال کنند، دریافت نامه از اداره گذرنامه برایشان الزامی است. باید توجه داشت که به‌طورمعمول، زمان گرفتن یا تمدید گذرنامه حدود ۱ تا ۲ هفته است؛ اما اگر نیاز سریع‌تری به گذرنامه دارید، می‌توانید از طریق دفاتر پلیس+۱۰ ثبت درخواست را انجام دهید و با در دست داشتن مدارک، به اداره کل گذرنامه استان مراجعه کنید.

ویزا چیست؟

 ویزا (Visa) که روادید نیز نامیده می‌شود، سندی است که توسط نمایندگان قانونی دولت هر کشور مانند سفارتخانه یا کنسولگری برای شهروندان سایر کشورها صادر می‌شود و طبق آن درخواست اتباع خارجی برای ورود، عبور یا اقامت در کشور متبوع آن سفارت به تائید رسیده است. البته باید در نظر داشت که افسران مهاجرت می‌توانند به دلایل مختلف این تقاضاها را رد کنند. همچنین، صدور ویزا از جانب سفارتخانه‌ها یا کنسولگری‌ها منوط به ارائه مدارک و پرداخت وجه به‌منظور بررسی درخواست متقاضی است. ویزا ممکن است به‌صورت برچسب دریکی از برگه‌های گذرنامه ضمیمه یا به‌صورت برگه‌ای مجزا به متقاضی ارائه شود. همچنین، ویزا دارای انواع مختلفی است که بر اساس هدف اعلام‌شده از سفر و ارائه مدارک کافی برای اثبات آن توسط مسافر صادر می‌شود. تفاوت ویزا با گذرنامه ویزا ممکن است به دو صورت یک‌بار ورود یا چند بار ورود برای متقاضی صادر شود. علاوه بر این، ویزاهای توریستی، تحصیلی، ویزای کاری و ترانزیت از متداول‌ترین نوع ویزا محسوب می‌شوند. در این رابطه، برخی ویزاها ممکن است طبق توافق دوجانبه میان کشورها در بدو ورود صادر شوند، درحالی‌که برای بیشتر کشورها لازم است تا متقاضی پیش از سفر با مراجعه به سفارت کشور موردنظر برای دریافت ویزا اقدام کند. درمجموع، ویزا در مبادی ورودی هر كشوری، نشان‌ می‌دهد هدف سفر فرد چیست، چه مدت در آن كشور اقامت خواهد كرد و آخرین‌مهلتی كه برای ورود به كشور موردنظر دارد، چه تاریخی است. در مقابل، گذرنامه به‌منزله كارت شناسایی و برگه هویت شهروند هر کشور در کشورهای خارجی است.

انواع گذرنامه ایرانی گذرنامه طبق قانون سه نوع گذرنامه در ایران وجود دارد: گذرنامه عادی (توریستی) گذرنامه‌ای که به شهروندان هر کشور اعطا می‌شود. با استفاده از این گذرنامه می‌توان برای مقاصد گردشگری، تحصیل و تجارت به خارج از کشور مسافرت کرد. گذرنامه دیپلماتیک این نوع گذرنامه به دیپلمات‌ها و مقام‌های سطح بالای سیاسی اعطا می‌شود. گاهی اوقات سیاست‌های صدور ویزا برای دارندگان این نوع از گذرنامه با افراد عادی متفاوت است. گذرنامه خدمت این گذرنامه برای کارمندان دولت به‌منظور سفرهای کاری‌شان در نظر گرفته‌شده‌ است. قوانین مربوط به آن‌ها همانند گذرنامه‌های دیپلماتیک است. طبق ماده ۱۴ قانون گذرنامه، صدور گذرنامه عادی در ایران به عهده شهربانی کل کشور و در خارج از ایران نیز مأموران کنسولی یا سیاسی‌ عهده‌دار امور کنسولی خواهند بود.

چگونه می‏‌توانیم ویزا تهیه کنیم؟

سفارت یا کنسولگری کشور مربوطه که در کشور شما مستقر است ویزا را صادر می‎کند. معمولاً برای دریافت ویزا حداقل به پاسپورتی قانونی با شش ماه اعتبار نیاز دارید. ازآنجایی‌که کشورهای بسیاری چندین کنسولگری در یک کشور بزرگ دارند، بسته به‌جایی که زندگی می‏‌کنید باید به کنسولگریِ معینی مراجعه کنید. درصورتی‌که اطمینان ندارید، به نزدیک‏ترین کنسولگری مراجعه کنید. رسیدگی به فرایند درخواست ویزا مدتی طول می‏‌کشد، بنابراین معقولانه است که این کار را تا دقایق آخر به تأخیر نیندازید. گاهی بسته

به شرایط موجود، می‏‌توانید ویزای صادرشده را زمان رسیدن به مقصد دریافت کنید، اما همیشه به این روش تکیه نکنید.

در صورت مفقود شدن ویزا چه باید کرد؟

اگر پاسپورت و ویزای شما مفقود یا دزدیده شود، بهترین کار تماس فوری با نزدیک‏ترین سفارت‏خانه‌‏ی کشور خود شما است. بسته به سیاست‏‌های صدور ویزا در کشوری که به آن سفرکرده‌اید، شاید اجازه‌‏ی پایان سفر را به شما بدهند- ویزای شما هنوز معتبر است. بااین‌حال، برای اینکه بدون دردسر به کشور خود برگردید، در اسرع وقت باید پاسپورت المثنی تهیه کنید.